Vaktechnische scholen werken te vaak nog met onderwijsprogramma’s waar het bedrijfsleven al 25 jaar geleden met een grote glimlach afstand van heeft genomen. Ook leiden de scholen nog veelal op in kennis, kunde en vaardigheden, terwijl het bedrijfsleven al jarenlang meer en meer stuurt op de persoonlijkheid, het karakter, het gedrag en op de presentatie- en communicatiekracht van de medewerker, met name ten aanzien van het veiligheidsaspect. Mede daardoor missen de jongeren de aansluiting op het bedrijfsleven dat met een grote vraag naar normaal functionerende jonge werknemers blijft zitten.

Dat roer kan radicaal om, zegt Paul Heinerman van CHEMProjects, dat zich tot doel heeft gesteld het werk in industrie en techniek veiliger, efficiënter en duurzamer te maken.

Jongeren zijn niet dommer dan 25 jaar geleden, zoals een vooroordeel luidt. Integendeel, ze zijn net zo intelligent als volwassenen, maar ze worden regelmatig opgeleid door docenten die over zwaar verouderde kennis beschikken en zelf ook te kampen hebben met een behoorlijke afstand naar de dagelijkse praktijk in het bedrijfsleven. Die kennisachterstand binnen de industrie en techniek wordt alleen maar groter als het huidige systeem van opleiden op vaktechnische scholen in stand wordt gehouden, is de constatering van Paul Heinerman van CHEMProjects in de Rotterdamse Botlek. Hij houdt zich bezig met een vernieuwend project dat ervoor moet zorgen dat schoolverlaters betere kansen krijgen om direct aansluiting te vinden op de werkvloer.

'Het bedrijfsleven stuurt al jaren aan op individuele kwaliteiten van nieuwe medewerkers, zoals op 'mental attittude', presentatie, communicatie, veiligheid en gedrag, waarbij vaktechnische scholen dit gewoon niet doen. VMBO en MBO-scholen sturen nog altijd met name op de capaciteiten van een leerling en zij realiseren zich niet of volstrekt onvoldoende dat hun leerlingen de wedstrijd al na dag 1 bij binnenkomst in het bedrijfsleven vrijwel compleet hebben verloren,' zegt Heinerman.

Het onderwijs en de MBO-scholen in het bijzonder staan allemaal aan de vooravond van een echte transitie van het zogenaamde klassieke onderwijs naar het nieuwe persoonsgebonden onderwijs.

'Het is soms echt lachwekkend wat de leerlingen leren; activiteiten die al tientallen jaren met een cadcam-pakket worden uitgevoerd worden de leerlingen nog handmatig aangeleerd. Het is een beetje leren kolen scheppen voor een stoomtrein, waarbij de scholen denken dat die binnenkort nog een keertje langs komt.'

Volgens Heinerman moet er binnen de scholen naast verandering van het onderwijsconcept ook een cultuurverandering komen, ten gunste van de leerlingen. 'Doorgaans zijn leerlingen slecht gemotiveerd en tonen daarbij ook nog eens een hoge weerstand en achterdocht in de klas. Wij pakken niet alleen het onderwijs aan, maar ook de ontwikkeling van de persoonlijkheid en het karakter van de individuele leerling als ook zijn zelfvertrouwen en vertrouwen in zijn omgeving. Ook zijn presentatie- en communicatiekracht als ook zijn veiligheidsgedrag binnen een risicovolle omgeving maken wij aantoonbaar veel beter.'

CHEMProjects realiseerde onder de paraplu van trainingsinstituut CHEMGroep BV een pakket maatregelen om zowel leerlingen als het bedrijfsleven de helpende hand te bieden. Er is een digitaal hulpmiddel ontwikkeld, met onder andere een uitgebreide beoordeling op 100 competenties, dat feilloos aantoont waar de knelpunten bij leerlingen zich bevinden. Daardoor kunnen jonge werknemers uit een achterstandssituatie, vaak jongeren die zonder diploma hun school hebben verlaten, nu ook bij CHEMGroep een opleiding krijgen, waarna zij na een maand intensieve training weer in het bedrijfsleven aan de slag kunnen. Werkgevers kunnen het digitale hulpmiddel eveneens gebruiken om te zien hoe een leerling zich na het behalen van het diploma op de werkvloer zal gedragen.

De nieuwe methodes hebben ertoe geleid dat CHEMGroep door minister Asscher tot een groep van dertig Nederlandse bedrijven werd toegelaten voor ondertekening van hets Taalakkoord, bedoeld om de taalvaardigheid op de werkvloer te vergroten. 'Jongeren blijken regelmatig via ons uitgebreid assessment op HBO-niveau getest te worden met betrekking tot hun capaciteiten, maar door hun achterstand op met name het begrip van de taal kunnen deze jongeren vaak maar met moeite mee op MBO2-niveau. Dat betekent een ongekend verlies aan talenten. Vorming van taalvaardigheid is binnen het MBO-onderwijs echt volstrekt onvoldoende.'

Met zijn bevindingen heeft Heinerman zich gewend tot onderwijswethouder De Jonghe van Rotterdam. 'Onze schets van de realiteit wordt herkend door managers van onderwijsorganisaties, maar met het mantra dat vrijwel altijd het geld op is, krijgen goed bedoelde veranderingen vaak niet eens de kans om de conceptvorm te halen, terwijl wij wel een kant en klaar programma beschikbaar hebben dat gewoon aantoonbaar werkt. De leerling opleiden voor langdurige werkloosheid biedt nu eenmaal geen perspectief aan de leerling zelf en is en blijft een ernstige verkwisting van maatschappelijke middelen.'

www.chemgroep.nl