Boyan Slat, de oprichter en ceo van The Ocean Cleanup, heeft tijdens de presentatie in de Werkspoorkathedraal in Utrecht aangekondigd dat het binnen twaalf maanden (na mei 2017) gaat beginnen met het daadwerkelijk weghalen van het drijvende afvalplastic uit de zogenoemde Great Pacific Garbage Patch tussen Californië en Hawaii.

Onderdelen van het eerste vangsysteem zijn inmiddels in productie, zowel in Californië als in Nederland. Door een wezenlijke aanpassing van het oorspronkelijke systeem, kan men nu veel sneller werken zodat oprichter Boyan Slat verwacht dat het systeem in vijf jaar tijd de helft van het aanwezige plastic zal kunnen wegvangen. Het oorspronkelijke basisidee is niet veranderd want het gaat er nog steeds om dat de natuurlijke oceaanstromingen zelf het werk doen. Een U-vormig drijvend scherm aan de zogenoemde floater (een min of meer flexibele drijvende buis van HDPE) wordt op de juiste plaatsen in het water gelegd en die vangt het drijvende plastic op en leidt het naar een centraal punt binnen de floater van waaruit het vervolgens zal worden verwijderd en met schepen naar de kust wordt afgevoerd voor recycling.  

Next Fase

De ‘Next Fase', zoals de tweede generatie van het systeem is genoemd, kenmerkt zich door het feit dat het scherm niet meer aan de zeebodem wordt vastgemaakt maar juist meedrijft met de stroming. Door twaalf meter hoge drijfankers met twee lange touwen aan de floater te maken en die ankers tot op grote diepte in de zee neer te laten zonder dat ze de bodem raken, treedt door die ankers een remmend effect op. Omdat de stromingen dieper in het water langzamer gaan dan aan de oppervlakte, remmen de drijfankers het vangscherm af. Het scherm beweegt nog steeds met de stroming mee maar met een lagere snelheid dan het plastic afval waardoor het vangende effect blijft ontstaat. Door het nieuwe ontwerp kan nu een vloot van zo'n vijftig relatief kleine schermen ontstaan die allemaal meedrijven met het afvalplastic, in plaats van één enorm groot vast vangscherm. De kleine vangschermen zijn ook veel gemakkelijker te financieren.

Praktijktest in najaar         

Dit nieuwe modulaire systeem, plus de nieuwe financiering van bijna 22 miljoen dollar die op 3 mei 2017 is aangekondigd, maken het The Ocean Cleanup mogelijk de productie van het systeem te versnellen, net als de inzet ter plekke en de feitelijke extractie van het plastic uit de oceaan. Het eerste systeem wordt eind dit jaar getest voor de Amerikaanse westkust en vervolgens is dan de eerste echte inzet in de Great Pacific Garbage Patch gepland in de eerste helft van 2018. Daarmee zou de organisatie twee jaar voorlopen op schema. Voor een publiek van honderden enthousiaste supporters ter plekke en een groep van duizenden online followers, presenteerde bedenker en ceo Boyan Slat in de Werkspoorkathedraal, een noest industrieel monument in Utrecht, het eerste onderdeel van het systeem, namelijk een twaalf meter hoog anker. Slat: "Wij zoeken steeds naar manieren om de cleanup sneller, beter en goedkoper te maken. Het begin van het schoonmaken van de oceanen van de wereld is nu dichtbij." 

Slat benadrukte dat de test op grote schaal in de Stille Oceaan later dit jaar nog steeds een experimenteel karakter zal hebben. "Onze houding is dat wij steeds testen om te leren totdat de techniek zich heeft bewezen. Ik heb het vertrouwen dat wij samen met onze partners in onze missie zullen slagen."

65 engineers en onderzoekers  

The Ocean Cleanup ontwerpt en ontwikkelt technieken om af te komen van het zogenoemde oceaanplastic. Het doel is ‘de grootste cleanup in de geschiedenis' te bewerkstelligen door de plastic vervuiling te verwijderen uit aquatische ecosystemen. De organisatie in Delft is in 2013 opgericht door de toen 18-jarige Boyan Slat en biedt inmiddels werk aan 65 engineers en onderzoekers. In plaats van het ‘achtervolgen' van het drijvende afvalplastic met schepen en netten, wat overigens duizenden jaren tijd zou nemen en miljarden aan dollars zou kosten, ontwikkelt The Ocean Cleanup een netwerk van lange drijvende barrieres die functioneren als kunstmatige kustlijnen wat mogelijk maakt dat de natuurlijke stromingen in de oceanen het plastic binnen de barrieres bij elkaar drijven. The Ocean Cleanup ontwikkelt ook processen om het verwijderde plastic weer te recyclen tot waardevol ruw materiaal. Afgaand op computersimulatiemodellen, verwacht The Ocean Cleanup nu in staat te zijn de helft van het afvalplastic in de Great Pacific Garbage Patch in vijf jaar tijd te kunnen verwijderen.