Wat is de meest duurzame manier om papieren bekers voor warme dranken te verwerken? In een life cycle assessment (LCA) studie vergeleken Wageningen Food & Biobased Research en TNO twee actuele verwerkingsroutes in opdracht van RVO.

De eerste verwerkingsroute was de bekers na inzameling door een papierfabriek laten verwerken tot toiletpapier en tissues (recyclen). De tweede was na inzameling vergisten waarbij biogas ontstaat en de vergistingsresten composteren. Gerecyclede bekers hebben de beste milieuprestatie maar vergisting en compostering van bekers leidt tot een grotere verlaging van de CO2-uitstoot.

PLA

Wat de milieuvriendelijkste wegwerpbeker voor warme dranken is, is een vraag die de gemoederen al decennia lang bezighoudt. Verschillende bedrijven en overheden hebben de laatste jaren gekozen voor de grootschalige inkoop van specifieke, duurzame typen warmedrankenbekers. Zo koos de Rijksoverheid voor de inkoop van papieren bekers met een coating van polymelkzuur (PLA). Wageningen Food & Biobased Research en TNO onderwierpen dit type bekers, op verzoek van de Rijksoverheid, aan een milieu-analyse. Tot 2017 werden deze bekers nog in de afvalenergiecentrale (AEC) verwerkt. Maar inmiddels zijn er twee nieuwe hergebruiksroutes mogelijk: recycling en vergisting plus compostering. De komende jaren zijn er naar verwachting nog geen andere hergebruiksroutes dan de huidige drie mogelijk.

Klimaatverandering

Om een goede milieu-analyse te kunnen maken, gebruikten de onderzoekers de ReCiPe midpoints-methode, gecombineerd met milieukosten. Deze methode drukt milieueffecten uit als schadekosten. Op verzoek van de opdrachtgever zijn de resultaten ook gepresenteerd als een zogenaamde carbon footprint, waarbij alleen de effectcategorie ‘Klimaatverandering' is bekeken.

Martien van den Oever, projectleider bij Wageningen Food & Biobased Research: "Uit de milieu-analyse blijkt dat bij evaluatie van het volledige milieuprofiel de recyclingroute het beste presteert met 1,22 euro vermeden milieukosten per duizend bekers. Dat komt onder andere doordat wel 89 procent van de ingezamelde koffiebekers geschikt blijkt voor recycling waardoor de inzet van primaire pulp vermeden wordt en waarbij vooral de vermeden milieukosten voor teelt en fijnstofvorming zwaar wegen. De vergistingsroute neemt met een milieuprestatie van 0,45 euro vermeden milieukosten de tweede plaats in maar presteert nog altijd beter dan verwerking van afgedankte bekers in de AEC  (0,28 euro vermeden milieukosten)."

Andere conclusie

Wanneer alleen naar het effect van klimaatverandering (CO2-uitstoot) wordt gekeken trekken onderzoekers een hele andere conclusie. Van den Oever: "Dan presteert de vergistingsroute het beste met een vermijding van 5,4 kg CO2-eq. per duizend ingezamelde bekers. Dit wordt gevolgd door achtereenvolgens de AEC en daarna pas de recyclingroute. Hier presteert de recyclingroute dus opvallend genoeg het minst. Dat komt omdat als je enkel naar klimaatverandering kijkt de vermeden CO2 door recycling beperkt, is door de beperkte CO2-uitstoot bij de productie van primaire pulp terwijl juist vergisting, maar ook verbranding goed scoren omdat verbranding van aardgas en dus CO2-uitstoot wordt vermeden."

Keuze op recycling

Op basis van de resultaten kiest het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) nu voor de recycling van afgedankte warmedrankenbekers gemaakt van papier met een PLA coating. Van den Oever: "Uiteindelijk is het aan de opdrachtgever om aan te geven welke keuze het best bij zijn beleidsdoelen aansluit. Het is aan ons voor de analyse de goede methode te kiezen en op basis van de beschikbare data aan te geven wat de implicaties zijn van de verschillende keuzes."

Het onderzoek is gefinancierd door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK).

Het volledige rapport is te downloaden op: https://www.wur.nl/nl/Expertises-Dienstverlening/Onderzoeksinstituten/food-biobased-research/Show-fbr/Warme-drankenbekers-recyclen-of-vergisten.htm

Wageningen Food & Biobased Research ontwikkelt kennis en technologieën die bedrijven, overheden en andere onderzoeksorganisatie helpen bij de ontwikkeling van gezond en smakelijk voedsel, duurzame voedselketens, en ‘groene' alternatieven voor producten die nu uit schaarse grondstoffen worden geproduceerd. Wageningen Food & Biobased Research is één van de Contract Research Organisaties van Wageningen University & Research met de missie ‘to explore the potential of nature to improve the quality of life'. De integrale benadering van de vraagstukken en de samenwerking tussen verschillende disciplines vormen het hart van de unieke Wageningen aanpak.

In 2018 bestaat Wageningen University & Research honderd jaar. Er zijn 6,5 duizend medewerkers op tien duizend studenten.