Hedwig Van Roy ziet de vraag naar plastic speelgoed sterk teruglopen door de dalende bestedingskracht van consumenten. De omzetdaling wordt gecompenseerd door een nieuwe spuitgietactiviteit: die van drijvende installaties voor zonnepanelen. Om in grote vraag te voorzien, plant hij een uitbreiding van het geautomatiseerde machinepark met enkele grote machines.

Auteur: Jerom Rozendaal

Wat startte in een kleine garage waar speelgoeddozen werden gevuld, groeide uit tot een internationale producent met aanwezigheid in 44 landen. De in elkaar klikbare onderdelen van Clics Toys zijn door miljoenen kinderhanden gegaan en worden sinds 2004 gemaakt in een fabriek in het Belgische Wuustwezel, net over de grens bij Breda. Aan het hoofd van het familiebedrijf staat de 63-jarige Hedwig Van Roy.

Overvleugeld

Sinds twee jaar wordt zijn speelgoedactiviteit overvleugeld door zusteronderneming Connectum dat plastic installaties produceert voor zonneparken op water. De drijvende installaties waar de zonnepanelen op rusten, bestaan uit modulaire in elkaar klikbare verbindingen, naar het voorbeeld van Clics Toys. Het idee van de drijvende zonnepanelen op een kunststoffen draagstructuur  ontstond enkele jaren geleden toen Van Roy vanachter zijn bureau naar buiten keek en uitzag op een groot meer. "Waarom geen zonnepanelen op water leggen", dacht hij bij zichzelf.

 

Drijvende zonnepanelen bij Connectum. 

 

Gat in de markt

Het idee bleek aan te slaan. Het drijvende zonnepark biedt enerzijds oplossingen voor de energietransitie door de opwekking van groene energie. Anderzijds voorkomt de bedekking van water algenvorming en verdamping van het water, waarmee het ook waterproblematiek bestrijdt. Schaarste aan kwalitatief water is bijvoorbeeld een probleem in de glastuinbouw. De eerste projecten, die vorig jaar het zonlicht zagen werden, zijn dan ook vaak bij glastuinbouwers geplaatst op waterbassins. Naast de drijvende zonnepanelen wordt het bassin opgevuld met drijvende ICOS, twintigkantige objecten waarvan er 40 in een vierkante meter passen.

De installatie voor de drijvende zonnepanelen bestaat uit verschillende kunststoffen onderdelen die in hoofdzaak in de fabriek in Wuustwezel gemaakt worden. Uitzonderingen zijn de grote PE-buizen die voor het draagvermogen zorgen en onder de panelen gemonteerd zijn. Deze worden momenteel uit Polen geïmporteerd.  

Transportkosten

De buizen vormen een belangrijk onderdeel van de installatie, en de transportkosten stuiten de ondernemer tegen de borst. De ondernemer betaalt momenteel 1.500 euro per truck aan de Poolse vervoerder die hiervoor 42 buizen meeneemt. Dat komt neer op een bedrag van 3 Euro per meter. "Eigenlijk vervoer je voornamelijk lucht", vertelt Van Roy die uitkijkt naar alternatieven.

De transportkosten hebben de ondernemer er eerder ook toe aangezet om andere schakels in de productieketen onder de loep te nemen. Daarom is hij bijvoorbeeld dit jaar ook gestart met de recycling van plastic bakken van een importeur van exotische producten. Deze kratjes worden vermalen en dienen als grondstof voor zijn productie. Dit jaar nam deze importeur uit Venlo een automatische recyclagelijn in gebruik die de kratjes ter plaatse vermaalt en deze grondstof vervolgens naar Wuustwezel verscheept.

1 ton aan kistjes

Van Roy betaalde de installatie en sloot een meerjarig contract af waarbij hij zich verzekerd is van 500 ton plastic op jaarbasis. De nieuwe constructie heeft een aanzienlijke besparing van de transportkosten en CO2-uitstoot gezorgd. "Voordien ging er 1 ton aan kistjes in een vrachtauto waarna wij de kistjes hier vermaalden. Met deze nieuwe constructie kunnen we 24 ton vervoeren", verklaart hij. De komende jaren wil hij ook bij andere leveranciers van dezelfde plastic kisten automatische verwerkingsinstallaties plaatsen.

 

Gemalen fruitbakjes dienen als recyclede grondstof. 

 

Gerecycled materiaal

De kunststoffen kratjes zijn al langer een belangrijke grondstof voor de ondernemer. Inmiddels wordt al 50 procent van het speelgoed met gerecycled materiaal gemaakt en voor de ICOS ligt dat percentage zelfs op 100 procent. "De kratjes zijn dunwandig gespoten waardoor de kunststof van goede kwaliteit moet zijn. Er wordt voeding in vervoerd, waardoor de kistjes ook nog eens aan de strengste eisen moeten voldoen. Hierdoor is het een ideale bron van grondstoffen voor ons", aldus de ondernemer. 

Sneltreinvaart

De productie van het drijvende zonnepark heeft in sneltreinvaart een dominant aandeel in de omzet en ook productie genomen op de fabriek in Wuustwezel. Vorig jaar genereerde de zonnepanelenbusiness al 35 procent van de omzet, dit jaar zal dat oplopen naar 80 procent. Het productievolume stijgt van 400 ton twee jaar geleden tot naar schatting 2500 ton in 2023. "De onderdelen van de drijvende zonnepaneleninstallatie zijn veel zwaarder dan het speelgoed", verklaart Van Roy.

Bestaande machines

Hij geeft aan dat door een aanpassing van de matrijzen de nieuwe producten door de bestaande machines kunnen worden uitgevoerd. Het machinepark bestaat uit 23 spuitgietmachines, van de merken Toshiba, Stork en Arburg. Vijf jaar geleden heeft hij met het oog op volcontinue productie een volledige automatisering van de productie doorgevoerd waarbij de machines centraal worden aangestuurd en AGV's de spuitmachines laden en lossen. "Hierdoor konden we de arbeidskosten laag houden en competitief blijven."

Na de automatisering, waarmee een investering van 5 miljoen euro gemoeid was, groeide het productievolume, zonder extra werknemers te moeten aantrekken. De ondernemer heeft nu zeventien mensen in dienst waarvan er maar drie in de spuitgietafdeling werken. Zij zorgen ervoor dat de machines hun werk blijven doen en storingen verholpen worden. Andere werknemers worden ingezet in de sorterings- en verpakkingsafdeling.

 

ICOS worden na het spuitgieten gelast. 

 

Dure stroom

In de wintermaanden heeft de spuitgieter het werk vertraagd vanwege de elektriciteitsprijzen. "Bij een hoge elektriciteitsprijs zetten we de speelgoedproductie stil en teren we in op onze voorraad in de hoop dat de elektriciteitsprijzen snel normaliseren", vertelt Van Roy die een dag op voorhand de elektriciteitsprijzen verneemt en dan beslist of er productie plaatsvindt. Hij geeft aan dat de elektriciteitskosten per maand gestegen is van 18.000 euro naar 56.000 euro in dure periodes.

Het onder controle krijgen van de stroomkosten is volgens de Vlaming essentieel voor de concurrentiepositie van West-Europese spuitgietbedrijven. Ook hier kan zonne-energie een oplossing bieden. Om de daken van zijn fabriek in de loop van 2023 uit te kunnen rusten met zonnepanelen, wordt de constructie op dit moment verstevigd.

Glastuinbouwers

Ook de drijvende zonneparken moeten uitkomst bieden. Alhoewel de ondernemer geen vergunning kreeg om een zonnepark aan te leggen op het meer waarop hij vanuit zijn kantoor uitkijkt, hoopt hij op deze manier stroom te verkrijgen. Het wordt in Vlaanderen namelijk mogelijk om stroom te delen. Een organisatie die met zonnepanelen stroom opwekt, kan stroom delen met andere bedrijven of organisaties. Van Roy heeft een afspraak met verschillende glastuinbouwers die momenteel een drijvend zonnepark aanleggen op hun bassins. "Daar verwachten wij dit jaar al stroom van te kunnen kopen."

Uitbreiding productiecapaciteit

Sinds de start van de nieuwe business heeft Van Roy inmiddels zeven projecten (waar in totaal 4.5 MWh aan stroom wordt opgewekt) afgerond en zitten er nog  enkele tientallen projecten in de pijplijn. Om in de grote vraag te voldoen wordt de productieruimte van 5000 m² de komende jaren vergroot met een extra 3500 m².

 

Spuitgietmachine van Toshiba, uitgerust met geautomatiseerde lasmodule van Koot Automation uit Asten. 

 

Veel meer zon

Volgens de enthousiaste Vlaming is het potentieel van de drijvende zonneparken enorm en beperkt het zich niet tot de Benelux. Ook krijgt hij regelmatig aanvragen uit verre landen zoals Namibië. "Daar is veel meer zon dan hier, maar hebben ze het probleem dat het te warm wordt waardoor panelen niet dezelfde efficiëntie hebben. Dat probleem kan verholpen worden door de panelen op het water te leggen waardoor ze koeler blijven."

Onder licentie

Om in de vraag van verre landen te voorzien, ziet hij meer mogelijkheden in de productie onder licentie ter plaatse juist omdat het om een volume-product gaat. "Momenteel lopen er al oriënterende gesprekken met een Turkse spuitgieter", besluit Van Roy die de toekomst rooskleurig inziet. "Al liggen er altijd concurrenten op de loer. Nu is er in de productie van drijvende zonnepaneleninstallatie nog weinig concurrentie, maar dat kan altijd veranderen."